Het terrein van 1,2 hectare is door industriële activiteiten in het verleden verontreinigd geraakt en ligt al jaren braak. De plannen voor woningbouw passen in het programma ZaanIJ, dat ernaar streeft leegstaande panden en braakliggende terreinen langs de Zaan nieuw leven in te blazen.

Twee varianten onderzocht
Om woningbouw mogelijk te maken, heeft de gemeente samen met de eigenaar onderzoek gedaan naar twee varianten van sanering: een functionele en een structurele sanering. Bij een functionele sanering worden maatregelen genomen om risico’s voor toekomstige bewoning weg te nemen. Bij de structurele variant wordt de bron van de verontreiniging afgegraven en afgevoerd. Momenteel wordt de financiële haalbaarheid onderzocht van deze wijze van saneren.

Mogelijkheden en problemen
Kan Palen is een goed voorbeeld van de mogelijkheden en problemen die woningbouw op binnenstedelijke plekken in de Zaanstreek met zich meebrengt. Aan de ene kant gaat het om karakteristieke locaties, die interessante nieuwe woonomgevingen kunnen opleveren. Aan de andere kant hebben deze locaties een lange geschiedenis en moet de bodem bijna altijd eerst worden gesaneerd.

Verontreiniging nu beheerst
De verontreiniging van het terrein van Kan Palen wordt sinds de jaren negentig beheerst: verontreinigd grondwater wordt opgepompt en gereinigd. Hiermee wordt verdere verspreiding van verontreinigd grondwater voorkomen, maar de verontreiniging zelf blijft bestaan. Het duurzaam saneren van de bodem op het terrein geeft een positieve impuls aan de herontwikkeling.

Bouwplannen
De plannen voor woningbouw op het terrein gaan uit van vier woongebouwen met parkeervoorzieningen eronder. Aan de Zaan komt een losstaand woonhuis om het Zaanse beeld van woningen naast monumentale bedrijfsgebouwen compleet te maken. Het gehele plan biedt plaats aan 120 tot 160 woningen. Daarbij wordt in eerste instantie uitgegaan van woningen voor starters en lagere inkomens en daarnaast aan enkele tientallen duurdere woningen.

Groenstrook
Tussen de woongebouwen en de naburige portiekflats komt een openbare groenstrook. Voor de bewoners van de naastgelegen flatgebouwen betekent dit dat zij na de herontwikkeling eindelijk af zijn van een verpauperd en onveilig industrieterrein achter hun woning.

Het voormalige Defensieterrein wordt sinds 2012 door het RVB herontwikkeld, in nauwe samenwerking met de gemeente Zaanstad en de provincie Noord-Holland. Het is een van de grootste herontwikkelingslocaties van Europa, waar veel ruimte is voor nieuwe initiatieven.

Geïnvesteerd in kwaliteit
De afgelopen jaren is fors geïnvesteerd in de kwaliteit van het terrein. Het is deels voor het publiek toegankelijk en veilig gemaakt, gebouwen zijn wind- en waterdicht gemaakt, er is stroom, water, en riolering aangelegd en er is deels glasvezel gerealiseerd. Veel huurders hebben inmiddels hun intrek genomen in de monumentale gebouwen.

Belangstelling van investeerders
De stappen die op het Hembrugterrein worden gezet, zijn ‘niet onopgemerkt gebleven’, schrijft het RVB in een brief aan het gemeentebestuur van Zaanstad. Steeds meer belangstellenden willen dan ook investeren in de ontwikkeling van het terrein. ‘Ook de positieve ontwikkeling van Zaanstad als woonplek en vestigingsplek voor bedrijven heeft hieraan bijgedragen’, schrijft het RVB in de brief. Eerder dan verwacht is de tijd daarom rijp voor verkoop aan een marktpartij.

In geheel op de markt
Het RVB zal het Hembrugterrein in één keer in zijn geheel op de markt brengen. Een aantal huidige huurders heeft recht op eerste koop. De toekomstige eigenaar kan het terrein verder ontwikkelen tot een bruisend woon-werkgebied, met in totaal ruimte voor 180.000 vierkante meter bruto vloeroppervlakte (bvo). ‘Belangrijk is dat de nieuwe eigenaar regie kan blijven houden over de totale ontwikkeling van het terrein, zodat het eigenzinnige karakter van het terrein kan worden gehandhaafd’, benadrukt het RVB in de verkoopbrochure.

Verrassende hotspot
In de brochure wordt het Hembrugterrein een ‘ongepolijst’ terrein langs de Zaan en het drukbevaren Noordzeekanaal genoemd. Met op het terrein een ensemble van meer dan honderd voormalige industriegebouwen in diverse soorten en maten. Al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw staan er gebouwen leeg. Tientallen panden hebben een status als Rijks- of gemeentelijk monument. Vele zijn al opgeknapt en in gebruik, andere worden gebruiksklaar gemaakt. Tussen de gebouwen zijn paden en zeeën aan groene ruimte, waar veel mogelijk is. ‘Het terrein is uitgegroeid tot creatieve broedplaats, een verrassende hotspot van urbane cultuur gemengd met erfgoed.’

Verkoopproces
Naar verwachting start de verkoop eind 2016. Het RVB zal bij de verkoop van het terrein zorgvuldig te werk gaan. Zo worden de afspraken die het RVB , de gemeente Zaanstad en de provincie Noord-Holland in het Afsprakenkader HEMbrug hebben gemaakt goed afgehecht en waar nodig doorgelegd aan een koper. Tijdens het verkoopproces wordt actief doorgegaan met verhuur en het opknappen van het terrein. Meer informatie over de verkoopprocedures is te vinden op de website www.biedboek.nl.

Het bedrijfspand van Mooij is al enkele jaren niet meer in gebruik. Het lege gebouw is nog wel gebruikt voor de opslag van goederen. De gesprekken over woningbouw op deze locatie lopen al een paar jaar. Aanvankelijk was het de bedoeling het bedrijfspand te behouden en hierin woningen te realiseren. De bestaande constructie bleek echter kwalitatief onvoldoende, waardoor sloop en nieuwbouw de enige mogelijkheid was.

Kadewoningen
De kadewoningen krijgen in het ontwerp van NUNC architecten vier verdiepingen. Op de begane grond komen de entree,  een bergruimte en een grote woonkeuken. Daarnaast is er een grote steiger die een stuk over de Zaan uitsteekt. De eerste verdieping is een open ruimte met grote ramen, waardoor de Zaan optimaal kan worden beleefd. Op de tweede verdieping komen twee slaapkamers en de badkamer, en op de derde verdieping een dakopbouw en een dakterras.

Appartementen
Aan de noordzijde van het plan worden twaalf appartementen gerealiseerd, verdeeld over 4 bouwlagen. Op de bovenste verdieping komen twee ruime penthouses met een dakterras richting de Zaan.

Uitstraling bedrijfspand keert terug
Hoewel de verffabriek geen monumentale status heeft, is het pand wel beeldbepalend. De uitstraling van de nieuwbouw refereert hier daarom sterk aan. Hierin heeft het supervisieoverleg van het programma ZaanIJ een bijdrage gehad. ‘Net als het bedrijfspand volgt de nieuwbouw de waterlijn’, zegt projectcoördinator André Giezen van Frisoplan uit Sneek. De kenmerkende driedeling in de gevel, die ontstaat door twee ‘torentjes’, keert in het ontwerp terug.

Volgende stap
De volgende stap in de aanloop naar de nieuwbouw is dat Frisoplan de aanvraag voor een omgevingsvergunning bij de gemeente indient. Ook moet het bestemmingsplan worden gewijzigd, omdat de locatie nu nog een bedrijfsfunctie heeft. Hier moet de gemeenteraad een besluit over nemen. De voorverkoop start dit najaar. Nu al kunnen belangstellenden hun interesse kenbaar maken. Wanneer zeventig procent van het plan is verkocht, de vergunning is afgegeven en het bestemmingsplan is gewijzigd, kan de bouw van start gaan.

Contact
Indien u nu al vragen hebt over het project, kunt u contact opnemen met André Giezen van Frisoplan door een e-mail te sturen naar a.giezen@frisoplan.nl.

Al jaren wordt gesproken over de mogelijkheid voor een stadsstrand langs de Zaan en wijkmanager Monica Briefjes van Wormerveer vond de plek in haar wijk. Het strand kan tegelijk dienen als een plek voor jongeren, die van mening zijn dat in Wormerveer te weinig voor hun leeftijdsgroep is te beleven.

Diverse sponsors zijn daarop gevonden en aannemer Germico liet 600 kubieke meter zand storten. De aannemer deed dat deels als invulling van zijn ‘social return’-verplichting aan de gemeente. Het terrein wordt nog verder ingericht door een graffiti-artiest. Foodtruck-ondernemers hebben de gemeente inmiddels benaderd met de vraag of zij bij het strand mogen staan.

Zwemmen op deze plek in de Zaan is verboden: het is te gevaarlijk vanwege voorwerpen op de bodem en de vele schepen die er varen.

Voor de herinrichting van de openbare ruimte is inmiddels een partij geselecteerd: aannemingsbedrijf Markus BV uit Amsterdam. Het gebied rond de kerk wordt voetgangersvriendelijk en krijgt een hoogwaardige afwerking. Zo worden op straat gebakken stenen gelegd. Het naburige metaalbedrijf Ardagh stelt voor een integrale parkeeroplossing een groenstrook in bruikleen ter beschikking van het plangebied.

Het gebied rond de monumentale kerk aan de Lagedijk in Zaandijk wordt integraal herontwikkeld. In de kerk zelf komen tien sociale huurwoningen. Op de plek van de voormalige bloedbank komen woningen voor de vrije sector. Ook naast de brouwerij komen enkele vrijesectorwoningen. Het project is mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Noord-Holland.

Met de brouwerij en het proeflokaal is het eerste deel van het project geopend. Het eigen bier uit de brouwerij is naar verwachting eind juni beschikbaar.

Het nieuwe gebouwtje is ontworpen door architect Paul Kramer en staat op een stalen frame. Het omhulsel is van corten-staalplaat: dit weervaste staal wordt wel bruin, maar roest verder niet. Wie goed kijkt, ziet aan de buitenkant een plattegrond van de Zaanstreek in 1812, ten tijde van Napoleon.

Het onderkomen is vooralsnog haaks geplaatst op de twee monumentale sluishuisjes. Na de restauratie van de Groote Sluis wordt het geheel opgetild en geplaatst in de lengterichting van de sluis.

De energiecoöperatie werkt bij de realisatie samen met Ecorus, een specialist in zonne-energie. Het grootste deel van de zonnepanelen is gepland op het dak van het Shopping Center Noorderveld. Hier moeten zevenduizend panelen komen. Op het bedrijfscomplex aan de Handelsweg 38-42 en de Handelsweg 1 kunnen drieduizend zonnepanelen worden geïnstalleerd en ook op het dak van het logistiek centrum van St. van den Brink BV is ruimte voor nog eens drieduizend panelen.

Voor de realisatie is een subsidie aangevraagd, die ervoor moet zorgen dat de projecten rendabel zijn voor de investeerders en de gebruikers.

Lokaal samenwerkingsverband van ondernemers
Saenz is opgericht door de ondernemers op het bedrijventerrein Molletjesveer-Noorderveld. Het doel van de coöperatie is om als samenwerkingsverband van ondernemers op beide bedrijventerreinen het gebied duurzamer te maken. Saenz bevordert de lokale productie van duurzame energie die ook zo veel mogelijk lokaal wordt gebruikt. De gemeente Zaanstad ondersteunt Saenz door het geven van advies over subsidies en regelgeving.